ریتیل، واژه ای نسبتاً جدید در کسب و کار ایران بوده که تحت عنوان “خرده فروشی” ترجمه شده است. با این حال این ترجمه به دلیل محور قرار گرفتن کالا بیانگر عمق مفهوم نبوده و با تمرکز بر اهمیت فوق العاده زیاد مشتری در این صنعت، بهتر است که در گفتار فارسی برای ریتیل از واژه فروشگاه داری استفاده نمود.
کلمه Retail مشتق از کلمه فرانسوی retaille به معنی “بریدن و تقسیم کردن” بوده و از حدود قرن 14 میلادی به عمل فروش کالا در مقادیر کم و به مصرف کننده نهایی اطلاق شده است. با پیشرفت جوامع و رشد فرهنگ مصرف، ریتیل نه تنها خود به صنعتی عظیم و مستقل تبدیل شد بلکه تمرکز آن نیز از کالا فروشی به سمت مشتری مداری رفته و در نتیجه آن فروشگاهها – حقیقی و مجازی – بعنوان مبادی تماس با مشتری و ارائه برندها در کنار ایجاد تجربه منحصر به فرد خرید (Customer Experience) اهمیتی ورای تصور پیدا کرده اند.
در حال حاضر ریتیل در ادبیات کسب و کار ایران به “خرده فروشی” ترجمه شده که متاسفانه نمی تواند بیانگر تمامیت مفهوم ریتیل مدرن و عظمت این صنعت پیشرو و پویا باشد، زیرا نه تنها ممکن است در ذهن شنونده فقط تصویر یک کسب و کار کوچک و سنتی را ترسیم کند، بلکه به مهمترین جنبه این صنعت که فروشگاهها باشند نیز اشاره ای نمی نماید. به همین دلیل و با در نظر گرفتن موارد فوق الذکر بهتر است که بجای استفاده از تعبیر خرده فروشی از عبارت “فروشگاه داری” که در عین سادگی و موجز بودن مفاهیم گسترده ای مانند مالکیت و مدیریت فروشگاهها و در نتیجه تعامل با مشتری و ایجاد بهترین تجربه خرید برای آنان را در خود مستتر دارد بعنوان معادل فارسی ریتیل استفاده شود.
به دلیل پیشرفت فوق العاده سریع صنعت ریتیل در ایران و توسعه مراکز خرید ممتاز (ایران مال، پالادیوم، سانا و…)، هایپرمارکتهای متعدد (هایپراستار، هایپرمی، افق کورش، اتکا و…)، رشد کمی و کیفی برندهای داخلی و بین المللی (درسا، جین وست، هاکوپیان، نوین چرم و…) و در نتیجه قابلیت کلان اشتغال زایی بالقوه و بالفعل صنعت فروشگاه داری، بسیار ضروری است که علاوه بر کلمه ریتیل سایر کلمات تخصصی این صنعت نیز تا حد امکان توسط متخصصین مربوطه و با نظارت فرهنگستان زبان و ادب فارسی به نحو مؤثر معادل سازی شده و فرهنگ لغات بومی سازی شده در اختیار علاقه مندان و فعالان صنف فروشگاه داری قرار گیرد.
پانویس: در دروس اصول و مبانی ریتیل، مدیریت و توسعه فروشگاهها و خلق و مدیریت برند دوره MBA Retail Management، موارد فوق الذکر به تفصیل مورد بحث و بررسی قرار گرفته اند.
دکتر علیرضا جلیلی، دکترای کسب و کار با گرایش مدیریت استراتژیک ریتیل
دکتر علیرضا جلیلی 
